پیشگیری وضعی یعنی تغییر اوضاع و احوال و شرایط خاص ( که احتمال ارتکاب جرم در آن زیاد است) به منظور دشوارنمودن، پر خطر کردن یا جاذبه زدایی ارتکاب جرم.
این نوع از پیشگیری از لحاظ مبانی و شیوه ها کاملا با دیگر گونه های پیشگیری متفاوت است. پیشگیری وضعی و پیشگیری کیفری به مشکلات اقتصادی-اجتماعی و به طور کلی به عوامل بزهکاری توجهی ندارد بلکه بیشتر به دنبال تغییر وضعیت های پیش جنایی به منظور تاثیرگذاری در تصمیم بزهکاران بالقوه است.
این شکل از پیشگیری از نظریه های جرم شناسی مبتنی بر عقلانیت گذر از اندیشه به فعل الهام گرفته است براین اساس بزهکار با محاسبه سود وضرر اقدام می کند.
این رویکرد سه هدف را دنبال می کند: افزایش خطرات دستگیری، افزایش دشواری ها و کاهش منافع.
پیشگیری وضعی نسبت به پیشگیری اجتماعی ارزش اضافی ندارد هم چنان که هزینه آن نیز کمتر از هزینه برنامه های پیشگیری اجتماعی نمی باشد.
لذا تصور اینکه پیشگیری اجتماعی به محدودیت رسیده یا ناکارآمد است ناپخته و نسنجیده است. نتیجه تحقیقات مربوط به پیشگیری نشان داده است که راخبردهای تلفیقی که به عوامل اقتصادی، اجتماعی، محیطی، روانشناختی، تربیتی یا حتی خانوادگی توجه دارد موثر و کارآمدتر است.
مقامات دولتی از پیشگیری وضعی برای حمایت از بزهدیدگان بالقوه استفاده می کنند. این راهبرد پیشگیرانه به آنان اجازه می دهد تا به مردم نشان دهند، می توانند در کوتاه مدت به ناامنی پاسخ دهند.
برخلاف پیشگیری اجتماعی، پیشگیری وضعی قابل رویت و مدرن است و به عنوان یک ابزار افزایش کارایی پلیس مورد استفاده قرار می گیرد. این پیشگیری به ابزاری برای افزایش قدرت شناسایی و دستگیری پلیس تبدیل شده است.
در ادامه ضمن اشاره به گزاره های نظری پیشگیری از جرم و پیشینه آن، انواع تکنیک های پیشگیری وضعی و ایرادات جرم شناختی حقوق بشری آن مورد بررسی قرار می گیرد.
*توجه*
برای دریافت فصل های دیگر روی لینک زیر کلیک کنید.